Федор Достоевский - Krimo kaj Puno

pardonpepu, mensogu — ho ne, prefere li traŝtelu sin kate preter la mastrina pordo kaj mal- aperu rimarkite de neniu.

Sed ĉifoje, kiam li eliris surstraten, la timo de renkonto kun la kre- ditorino, surprizis la junulon mem.

"A1 kia faro mi estas aŭdaconta kaj, samtempe, kiajn bagatelojn mi timas! — li pensis kun stranga rideto. — Hm... jes... ĉion la homo te- nas en siaj manoj, kaj ĉion li perdas ja sole pro nura timo... aksiome!.. Interese, kion oni timas pleje? Novan paŝon, novan vorton propran oni plej timas... Cetere, mi tro multe babilas. ĉuste tial mi faras nenion, ĉar babilas. Aŭ tiel probable: tial babilas, ĉar mi faras nenion. Tion mi dum la lasta monato ellernis: babili, kuŝante la tutajn tagojn en la an- gulo kaj pensante pri la tempo de Adamo. Nu, por kio mi iras nun? ĉu vere, mi estas kapabla al tiol ĉu vere, tio estas serioza? Ho ne, tute ne serioza. Nura fantazio por mia amuzo. Ludo de infano! Jes ja, ludo!"

En la strato varmego frenezis, aldone sufoko kaj tumulto, ĉie kalko, brikoj, skafaldoj, polvo kaj tiu specifa somerfetoro tiel bone konata al ĉiu peterburgano ne havanta monon lui someran dometon, — ĉio mal- agrable skuegis la misordigitajn nervojn de la junulo. La lastajn penik- tuŝojn sur tiun abomenan kaj tristan bildon metis netolerebla fetoro de drinkejoj, speciaie abundaj en tiu ĉi urboparto, kaj ebriuloj ĉie renkon- teblaj, malgraŭ la deĵora horo.

Sento de ekstrema naŭzo fulmis en la fajnaj trajtoj de la junulo, ce- tere, tre bela, kun ĉarmaj malhelaj okuloj, brunaj haroj, altstatura, min- ca kaj svelta.

Sed baldaŭ li mergiĝis en profundan meditadon, aŭ pli ĝuste, en somnolon; li plu iris nenion rimarkante ĉirkaŭ si kaj nenion dezirante rimarki. Nur de tempo al tempo li ion softe murmuris, ĉar kiel li ĵus konfesis al si, monologoj estis lia kutimo. Kaj li mem en tiu minuto vi- dis, ke liaj pensoj konfuziĝas kaj li estas tre malforta: ja du tagojn li manĝis preskaŭ nenion.

Li estis tiel aĉe vestita, ke eĉ ne ĉiu alkutimiĝinto kuraĝus senhonte eliri en tiaj ĉifonoj dum la taga lumo. Cetere, en ĉi kvartalo per kostumo neniun eblis surprizi. La proksimeco de la placo Sennaja, abundo de certaj amuzejoj kaj dominanta fabrika metiista loĝantaro en ĉi tiuj cen- traj stratoj kaj stratetoj de Peterburgo, fojfoje spicis la ĝeneralan pano- ramon per tiom strangaj uloj, ke renkonti sur strato mizeran ĉifonulon signifus nenion. Sed tiom da malica abomeno jam akumuliĝis en la ju- nula animo, ke eĉ malgraŭ sia, ofte tre juneca, delikateco, li tute ne hontis siajn ĉifonojn surstrate. Escepte nur de tiuj okazoj, kiam li ren- kontis konatojn aŭ malnovajn amikojn, kiujn li cetere ĉiam preferis evi- ti... Kaj tamen, kiam iu ebriulo, nekompreneble kial kaj kien veturigata en granda ĉarego per granda tirĉevalo jungita, subite kriis al li: "Hej ci, germanĉapelisto!" — kaj laŭte hurlis montrante al li permane, — tiam ia junulo abrupte haltis kaj spasme kaptis sian ĉapelon. ĉi estis alta, zimmermana⁴ bulĉapelo, sed forte trivita, rufiĝinta, kun multaj truoj kaj makuloj, sen ĉirkaŭrandoj kaj plej malplaĉe oblikviĝinta sur lia kapo. Tamen ne honto lin kaptis, sed tute alia sento, eĉ la timo.

— Jes, certe! — li murmuris konfuzite. — Sendube! Jen afero plej aĉa! Iu stulta bagatelo, unusola banalega detalo, povas ruinigi la tutan projekton! Jes ja! la ĉapelo tro rimarkinda... Ridinda, kaj tial rimarkin- da. A1 miaj ĉifonoj pli konvenus iu flano, eble kaskedo, ja ne ĉi kriplaĵo. Neniu portas similajn. Kun tia ĉapelo oni min de malproksime povas ri- marki. Kaj memorfiksi... Nur, kaj sufiĉas ja... por konviktaĵo. Necesas aspekti plej ordinare. Detaloj, detaloj plej gravas!.. ŝtupoj por eŝafodo estas ili...

Ne longe li devis iri; li eĉ sciis kiom da paŝoj ekde la pordego de lia domo: ekzakte sepcent tridek. Li kalkulis ilin, kiam lin foje kaptis imago. Tiam li ankoraŭ ne kredis ĝin serioza, nur sin incitis per ĝia fie- ca, sed tenta aŭdaco. Nun, post la paso de unu monato, li jam komencis pensi alimaniere. Kaj spite al la mokaj monologoj pri la propraj neka- pablo kaj malkuraĝo, li kutimiĝis konsideri iel pretervole sian "fiecan" revon kiel entreprenon, kvankam ankoraŭ ne kredis al si mem. Eĉ nun kiam li iris fari la provon de sia entrepreno, lia ekscitiĝo estis kreskanta kun ĉiu nova paŝo.

Kun la koro haltanta kaj vibrantaj nervoj li venis al tre granda domo, kies unu flanko direktiĝis al kanalo⁵ kaj la alia — al la strato E.* La domo konsistis el etaj apartamentoj loĝataj de ĉiaspeca metiistaro — ta- jloroj, metallaboristoj, kuiristinoj, germanaj diversfakuloj, junaj ĉiesuli- noj, pedeloj k.c. En- kaj el-irantoj kiel formikaro svarmadis sub du por- degoj kaj en du kortoj de la domo. ĉi tie servis tri aŭ kvar kortistoj. A1 sia granda kontento, la junulo renkontis neniun el ili. Rimarkite de neniu, post la pordego li tuj glitis dekstren, sur la ŝtuparon. La ŝtuparo estis obskura kaj mallarĝa — "nigra" — tion li konis jam, esplorinte ĉion pli frue. Kaj la loko tre plaĉis al li: en tia mallumo nenies scivola ri- gardo estis danĝera. "Se eĉ nun la timego ne lasas min, do kio okazus, se jen efektive, mi la aferon alirus?" — li nevole pensis veninte en la kvaran etaĝon. Tie lian vojon baris ekssoldatoj-portistoj, kiuj elportis meblaron el iu loĝejo. Li jam sciis, ke tiun loĝejon okupas familio de germana oficisto: "do la germano nun elloĝiĝas, kaj do, en la kvara etaĝo de ĉi ŝtuparplaceto provizore restas nur unu loĝata apartamento — tiu de la oldulino. Bone... por ĉiu okazo..." — li pensis kaj sonorigis al la loĝejo de la oldulino. Aŭdiĝis softa tinto, tiom malforta, kvazaŭ la so- norileto estus farita ne el kupro, sed el lado. Similajn sonoriletojn havis preskaŭ ĉiuj etaj loĝejoj en tiaj domegoj. Iam ankaŭ li ofte ĝin aŭdis. Li jam forgesis tiun apartan sonoron, kaj nun ĝi subite kvazaŭ memo- rigus kaj prezentus al li tute klare, ke... Li eĉ tremeris — ĉi-foje tro malfortiĝis liaj nervoj. Post nelonge la pordo malfermiĝis je tre streta fendo: la loĝantino per rigardo plena de senkaŝa malfido observis tra la fendeto la alveninton, el la mallumo nur ŝiaj briletantaj okuletoj vidiĝis. Sed vidinte multajn homojn en la placeto, ŝi rekuraĝiĝis kaj malfermis komplete... La junulo paŝis tra la sojlo en malluman antaŭĉambron, di- viditan per maldika vando post kiu estis tre malgranda kuirejo. La ol- dulino kun demanda rigardo silente staris antaŭ li. Ŝi estis tute eta, se- ka oldulino, ĉirkaŭ sesdekjara, k in akraj kaj malicaj okuletoj, pinta na- zeto kaj nekovrita kapo. Blonda, apenaŭ griziĝinta hararo estis abunde oleumita. Ŝian mincan kaj longan, kokinkruron similan kolon zonis fla- nela ĉifono. Sur la ŝultroj, malgraŭ la varmego, pendaĉis trivita kaj fla- viĝinta fela bluzo. La oldulino ĉiuminute tusis kaj grake ĝemis. Evidente, la junulo hazarde metis sur ŝin iom apartan rigardon, ĉar ankaŭ en ŝiaj okuloj subite refulmis la ĵusa malfidemo.

Raskoljnikov, studento. Mi estis ĉe vi antaŭ unu monato, — ra- pidis balbuti la junulo kun riverenco, rememorinte, ke necesas esti pli ĝentila.

Mi memoras, karulo, tre bone mi memoras, ke vi estis ĉe mi, — klare eldiris la oldulino, plu borante lian vizaĝon per sia demanda ri- gardo.

Do jen, refoje mi... kaj denove pro la sama afero... — daŭrigis Raskoljnikov, kun ioma konfuziĝo kaj mirante pro la oldulina malfide- mo.

"Cetere, eble ŝi ĉiam estas tia, sed mi ne rimarkis tion pasintfoje", — li pensis kun malagrabla sento.

La oldulino iom silentis, kvazaŭ meditante, poste flanken paŝis, kaj montrante la pordon de la ĉambro

--">