Ільля Сін - Libido

І. Дэманы мінулага

All those who worship

The broken demons of the past

Are in love with the dead

Death in June. Lifebooks

Некалі вузкакалейка матляла паміж раскіданымі ў ваколіцах горада шахтамі і заводамі, але цяпер адзіны яе ацалелы ўчастак выкарыстоўваецца толькі для забавы ў парку адпачынку.

Марыя папраўляе сваю кандуктарскую фуражку і пасьміхаецца, скасоўваючы квіткі, працягнутыя вусатым айцом сямейства. Ужо восень, гэта адзін з апошніх рэйсаў, і вагончыкі напаўпустыя.

Нечакана яркія промні кастрычніцкага сонца трапляюць ёй у вочы, і даводзіцца прымружвацца.

Рабаціністы хлопчык зьлізвае кроплі лёдава з вуснаў. Цяпер яны сталі ня толькі пульхнымі, але і клейкімі.

Пасажыры расьселіся па сваіх месцах. Марыя дзьме ў сьвісток, і праз колькі імгеньняў амаль цацачны паравозік кранаецца зь месца, пыхкаючы прыемным саладжавым дымам.

Колы кратаюцца паволі, нібы неахвотна, але неўзабаве ўваходзяць у роўны спакойны рытм – бы кардыяграма задаволенага жыцьцём пэнсыянэра. Марыя на нейкі час паддаецца гіпнатычнаму эфэкту, ад чаго яе твар набывае яшчэ большую ўрачыстасьць – цалкам адпаведную ролі.

Праз нязлоснае, амаль жывое чухканьне даносіцца сьмех. Нехта ўголас чытае на пакунку чыпсаў склад прадукту па-казахску.

Вагончыкі прамінаюць масток па-над невялічкім каналам і неўзабаве губляюцца паміж паўпразрыстых сьцен непралазнага гаю (гэтая частка парку пасьпела зарасьці ўшчэнт). Потым сонца зьяўляецца зноў: паравозік ускараскаўся на схіл.

Марыя пэўны час не адчувае нічога, і гэта прыемна.

Неўзабаве кола скончыцца, цягнічок прыбудзе да цацачнага пэрону, Марыя пачакае, пакуль задаволеныя пасажыры выгрузяцца на плятформу, пасьміхнецца на разьвітаньне кожнаму зь іх, скажа кожнаму “да пабачэньня”, пераапране свой шыкоўны мундур на звычайныя джынсы ды швэдар і будзе паўгадзіны трэсьціся ў перапоўненай маршрутцы.

Гэта, напэўна, апошні сёлета сонечны дзень і апошні дзень яе працы. На зіму давядзецца ўладкоўвацца прадавачкай альбо прыбіральшчыцай.

Па дарозе дадому Марыя зойдзе ў краму, каб набыць недарагіх сасісак і пачак цыгарэт. Дома яе, вядома, ніхто не чакае. Будзе да ночы сядзець ля вакна, узгрувасьціўшы ногі на батарэю, піць гарбату і паліць адну за адной.

У гэтым горадзе яе ніхто ня ведае, і гэта добра.

Чыгуначную каляіну перабягае ці то палёўка, ці то пацук, і дзятва ледзь не выкідваецца з вагонаў ад захапленьня.

Ідэальна круглая пройма ў асфальце. Шахта люка ўжо пасьпела напоўніцца розным лайном. Што і нядзіўна, бо чыгунную накрыўку здалі на металалом не адзін год таму.

У асноўным, гэта абгорткі і плястыкавыя бутэлькі. Але ня толькі, ёсьць і нешта куды цікавейшае.

Дванаццаць гадоў таму шкаляры Жэка і Вака скінулі ў люк знойдзены непадалёк на сьметніцы гіпсавы бюсьцік Леніна – выключна з пазнаваўчых мэтаў.

Цяпер Жэка працуе наглядчыкам у мясцовай калёніі. Ён трохі распаўнеў пасьля таго, як ажаніўся, але б’е па-ранейшаму зь левай.

Шахта выявілася неглыбокай, гіпс з плюханьнем акунуўся ў застаялую ваду. Праз пэўны час дыфузія зрабіла сваё: цьвёрдае цела пераўтварылася ў аморфнае і пастападобнае. Яно ўсмактала ў сябе набраклую тушку мёртвага ката (на наступны год кінутую ў люк хлопчыкамі з паралельнай клясы), і ў выніку дзьве абсалютна розныя рэчы сталі нечым адным.

Усе гэтыя цікавыя хімічныя працэсы адбываліся ў поўнай цемрадзі, бо нейкі руплівец закрыў адтуліну самаробным шчытом зь негабляваных дошак. Праз пэўны час шчыт прагніў ды абрынуўся, і сьмецьце стала ізноў трапляць у люк – з розных прычынаў і з розных крыніцаў.

Марыя праходзіць міма люка, гледзячы некуды наўзбоч, у вышыню. Галінкі чахлых таполяў паабапал дарогі ўжо амаль пазбаўлены лісьця, іх чорная павута выразна прамалёўваецца на тле шарага вечаровага неба.

На пліце закіпае вада для макароны. На кухонным стале ляжаць іншыя кампанэнты будучай сьціплай вячэры – плаўлены сырок і самотная сардэлька. Ёсьць яшчэ палова ўчорашняй цыбуліны ды счарсьцьвелы хлебны акраец.

Усе элемэнты гэтага натурморту нібы ўвасабляюць марнасьць і вырачанасьць любога руху. Як, зрэшты, і краявід за вакном: такія самыя падрапаныя панэльныя дамы, як і той, дзе жыве Марыя. Кожны зь іх мае ўласны нумар, выведзены чырвонай фарбай бы лічбы на сэрцы.

Марыі часта здаецца, быццам з вышыні птушынага --">